STUDENTS OF MYANMAR THEOLOGICAL COLLEGE, MANDALAY, MYANMAR

Friday 19 March 2010

Speech of Mr. L.Keivom

L.Keivom
Chief Guest at the Annual Day of Mizo Society of America at Maryland, USA on September 4,
Unau duh takte u,
Hmun tin atranga hemi hun pawimawh tak hmang tura lo kal khawm zawng zawng duhsakna chibai ka buk a che u. Kan lo zin hun nena in Annual Day a innang fuh kher kher hi kan tan malsawmna ropui tak a ni a, khuallian tura min sawm lehnghal phei hi chu kan tan nihlawhna chungchuang a ni. Hetiang duhsakna phal taka min hlantu Mizo Society of America hruaitute chungah lawmthu ka sawi. In zinga kan awm hi kan tan malsawmna a nih ang bawkin, keini pawh in tan eng kawng zawng tal emawa malsawmna nih ve hi kan duhsam leh kan trawngtraina a ni. Kum 1990 khan Milan (Italy) ah Consul General of India ka nih laiin Dr. Rochunga Pudaite, Founder-President, Bibles for the World chuan an rawngbawlna rawn hmuhpui tur leh Bermudaa an Retreat chhim ve turin kan nupain min sawm a, October-November khan thla khat dawn lai USA-ah kan lo zin a. Chumi trum chuan Washington-a kan thriante kan pahin Maryland-a kan unaute kan tlawh a, Pu Lalthangliana Sailo inah zanriah kila inkawm khawmna hun min buatsaihsak a, kan hlim hle. Chumi trum chuan ral atranga ka lo hmelhriat tawh, Zofate insuihkhawmna lama tui, Zo History ziaktu Pu Vumsona, hman deuh lawka a hun lo taka mual min liamsan ta pawh kha a lo tel ve a. A hnuah e-mail hmangin kan inbe zeuh zeuh a, mahse kan inhmuh leh hmain min lo peih lohsan ta mai a, a uihawmin khua pawh a tihar hle a nih. Chumi trum chun USA leh Canada-a awm Zofate Directory min pe a. Kan lo zin leh dawn avangin ka library atrangin harsa takin chumi kawpi chu ka zawng chhuak a. Chuta hming chuang zawng zawng chu, nausente pawh chhiar vekin, mi 88 ni tain ka hria. Chung lai chuan tam kan inti ve hle tawh a, sawi chhuak lo mah ila, kan inchhuang rilru hle a ni. Tunah, kum 16 hnua kan lo zin hian Zofate chu sang chuang daih kan lo awm tawh niin min hrilh a, Kana khuaa Isua duhsakna dawngtu chhungkua ang mai khan Zofate hian malsawmna kan dawng nasa hle a, Lal Davida dungthulin, kan no hi a luang liam ve reng a ni tih loh rual a ni lo. Tun kum sawmhnih chhung vel leka Zoram khawvel han zau sawtzia hi sawiin a siak lo a, thawnthu pawh a ang lek lek zawk a ni. Chuvangin, lawm nachang hriain, kan Pathian hnenah lawmthu i sawi fo ang u. Kum 1970-a Delhi tlanga kan awm tirh chuan Zofa awm zawng zawng chu, zirlaite pawh chhiar tel vekin, kut zung trang zat pawh kan la ni lo. Kum sawmthum hnuah erawh a sang ruala chhiar kan awm hman tawh a ni. Manipura Zofate hlir awmna Churachandpur district atrang ringawt pawhin mi sangthum chuang kan awm hman tawh a, kum tin a za rualin an rawn chhuk thla reng bawk a ni. Khawpui lian Bangalore, Calcutta, Chennai, Mumbai, Pune leh hmun hrang hrangah pawh Zofate kan pung sawt hle. Chutiang bawkin Kawl ram khawpui Rangoon-ah pawh Zofate kan pung chak hle. 1986-1990 a ka awm lai ringawt pawh khan chhungkuaa in luah in sang chuang kan awm hman tawh a ni. Kan zinga sertanho pawh a zaa chhiar hming lem puin Israel ramah an pem thla hman tawh a. Mahse, Zofa an nihna chu an chi zunga kal a nih avangin, eng sa pawh phun mah se a Siamtuin a siam dan phung chu thlak mai theih a ni lo a, mahni inbum avanga bum bo thei pawh a ni hek lo. Zofaa piang chu Zofa a ni. Chumi nihnaa chian chu thil pawimawh mai ni loin thil makmawh a ni. Khawi hmun leh ramah pawh awm ila, eng trawng pawh hmangin, eng chaw pawh eiin, eng sakhua pawh bia ila, kan nihnaah kan chiang tur a ni.
Chumi nihna chu kan zahpui tur a ni lo. Chumi nihna chu kan kengkawh reng tur a ni. Khawvel hmun hrang hranga India ram palai hna thawka kum sawmhnih chuang kan ram pawna kan awm chhunga ka tawnhriatte zinga pawimawh em em pakhat chu mahni nihna leh nunphung ngaihlua kengkawh ngam a ni. Chutiang mi chuan zah leh ngaihsan an hlawh thrin. Choak ni si, arawn hmul tawna mi ngaihsan hlawh tuma lem va chan hi nikhua hre chin chuan sawi chhuak lo mah se an hmusit rilru em em thrin a ni. Hemi kan sawi hian hnam dang zingah kan khawsak changin kan duh ang angin kan va awm tur tihna zawng a ni lo. Kan chenna khawvela mite nunphung leh an puithuna thilte chu kan zahsak tur a ni. Mihring tluka ui emaw rannung dang emaw an enna hmunah chuan ui sa emaw, bawng sa emaw, vawk sa emaw leh thil dang dang ualau taka ei chu thil mawi a ni lo a, titinaa sawi lan pawh a thra kher lo. Mi rilru tina thei thil chu tih loh a thra. Uisa eina hmunah chuan ei bawrh bawrh ila, a pawi miah lo; chutiang hmunah chuan ei ve lo kha a buaithlak zawk. Mihring tluka ui an enna hmunah erawh chuan, an ngaihdan vensak a ngai. Hnam hrang hrangin tih dan phung leh puithuna chi hrang hrang kan nei a, chungte chu kan inzahsak tur a ni. Chutiang bawkin, kan awmna ram apiangah khua leh tui thra ber, duhawm leh zahawm ber nih kan tum bawk tur a ni. Hnam tinin kan zawn fo chu hnama dam khawchhuahna leh mite hriat hlawh khawpa nihna neih a ni. Chumi kawnga hnam fei ber leh tlo ber chu Israelte hi an ni awm e. An pu Abraham atranga chhiarin an histawri hi kum sangli vela upa a ni tawh a. Chumi chhung chuan kum sangthum leh zanga vel chu an ram pawnah hnam dangte awpna hnuaiah hnawhchepin an awm a, anni zinga hnam sawm phei chu an mang thrak a ni. Mahse, a dam la awm chhunten an awmna apiangah an nihna an kengkawh zel a, an awmna apianga mite hriat, ngaihsan leh huat an hlawh a. Mahse, hnam an nihnaah leh Pathian hnam thlan nia an inruatnaah an chian em avang leh chumi nihna chu a thu mai ni loa a taka thil thra tiha hlen dik an tum tlat avangin, an awmna apiangah mi tluk lo an ni chho zel a, huh bo leh nuai bo mai thei an ni lo. An Hebrai trawng pawh sakhaw hmanna thilah chauh loh chuan a ral hman der a ni. Mahse, an Jerusalem chhiat atranga kum sanghnih zasari hnuah Israel ram a lo piang leh a. Tel Aviv-a chhungkaw pakhat lekin an Hebrai trawng an chher thar leh zir chawp chu rei lo te chhungin a ram pum huapin a rawn hmang leh ta mai a ni. Exodus kan chhiar chuan, Pathianin hnam ropui taka Israela thlahte din chhuahna tura a hman chu Aigupta finna, thiamna leh hausakna a ni. Chu tah chuan tram tlan turin Jakoba leh a tu leh fate mi sawmsarih an chhuk thla a. A fapa, a unauten an hralh chu Aigupta rama Prime Minister a lo ni hman der tawh a. Chuvangin, Jakoba leh a tu leh fate chuan Faraw duhsakna dawngin, phaizawl hnianghnarah awmhmun a khuartir a. Kum 400 chuang an awm hnu chuan huphurh awm khawpa tam, maktaduai thum laiin an pung hman a. A hun a thlen chuan, Aigupta lal ina seilian, an finna leh thiamna engkim zir zo Israel mi Mosia hmangin an Jehova chuan a ram tiama lut turin Aigupta ram atrangin a hruai chhuak ta a nih tih Baibulin min hrilh. Zofate pawh kan chenna tlang ram chhengchhia leh hnufualah hian hnam ropui taka indin chhuahna turin hmun leh hma chu sawi loh, leilung hausakna leh thiam zirna sang a awm lo. Chuvangin, hnam ropui taka kan indin chhuah dawn chuan, kan duh thu pawh thlu loin kan ram pawn, hmun hnianghnar leh thiam zirna sang awmna, Aigupta hmun hrang hrangah kan kal darh a ngai a ni. Vawiina lo kal khawmte pawh hi kan hnam tana Josefa dinhmun luahtu vek kan ni tih kan inhriat chian a ngai. Hnam dang thiamna leh finna kan zir ang a, an hausakna kan tlan ang a, kan awmna ram tan mi trangkai leh chhenfakawm nih kan tum tur a ni. Kan kephaha kan rahna hmun apiang hi Pathian min pek ram, kan Zoram a ni tih i hre reng ang u. Hriatna, thiamna, finna leh hausakna kan khawl khawmte chu kan hnam ro a ni tih kan hriat reng a pawimawh bawk. Chung rohlute chu hmangin kan Zoram tlang nuamte hi chhawrpial runah kan siam tur a ni. Chu chu Israelte finna ruk chu a ni. America rama kan chawlh chhunga kan innghahna New York khawpui leh a chhunga hausakna tam tak leh chumi hmanga thuneihna vuantute chu Judaho an ni tih hi tlang hriat a ni. Chumi dinhmun chu Zofate tan arsi piah rama awm a ni bik lo; kan ban phak maia awm a ni tih kan hriat a duhawm bawk. Chumi histawri ang chu kan awmna apiangah kan siam ve a ngai. Histawri siam dan chu a taka thiltih a ni. Vawiina kan thiltih hian kan naktuk khawsak dan tur a rel thrin. Kan tih thrat chuan a rizal chu a tukah a lo lang mai a ni. Mi tam tak chuan kan duh dan anga histawri siam tum loin, histawriin a duh dan anga min siam kan nghak zawk thrin. Mahse, chu chu thil hlauhawm tak a ni. Nangman i duh dan anga histawri i siam loh chuan mi dang histawri siamah an duh dan angin, an tana hmanraw trangkai leh duh duha chhawr remchang i nih chhung chuan an telhtir ang che a, mahse hmun pawimawh reng i luah ngai lo ang. Tirhkoh ropui Paula tih dan ang deuhin, entirnan keima chanchin tlem sawi ila. Kum 2002 khan sorkar hna atrangin ka penson a. Kum rei tak atrang tawha ka vei ruk leh ka tih duh, Hmar-Mizo tronga Baibul lehlin hnaah ka bung nghal chawt a. Chumi hna chu ti turin ka naupan lai atrang tawh khan, ka hriat loh lai pawhin Pathianin min lo buatsaih reng a ni tih ka chhungril bengah a rik reng avangin, tlan bo thei ka ni lo. Tin, Zo hnahthlak trawng hrang hrang damna hnarpui chu Baibul hi ni berin ka hria a. Mahse, a tira kan trawnga letlingtu misawnariten King James Version thleka kan trawng pawh an lo thlektir avangin, chu chuan kan trawng kalhmang nasa takin a tichichawm a, chu chu mi tam takin kan hre lo. Kan Baibula trawng kalhmang dik lohna lai apiang hi a thlarauna, Baibul tibaibultu ni tura kan puithiamten min fah hnu phei chuan kan bohna kha kan chhuang letling ta zawk mah niin a lang. Hei hi thil pawi tak a ni. Baibul lehlin hna hi thil hautak a ni a. Kan thu ni lo, Pathian thu a nih avangin, thawnthu anga a mawi leh chhiar nuam lam zawnga duh dan ang anga lehlin mai chi a ni lo. Mahse, kei chuan eng anga tih harsa leh hautak pawh ni se, kan hnam tana thil trangkai a nih dawn phawt chuan harsatna hi harsatnaah ka ruat lo a, chonah duhawmah ka ngai zawk a ni. Chuvangin, mi thiam rual sawmruk sawmsarihin chan insem a, a tlem berah kum sawm vel an buaipui thrin kha kum thum chhunga zawh ka tum a. A chhan chu anni aiin keimah chauh chu ka inthurual zawk ang tih ka hriat bakah, awlsam taka thu rawn duh apiang hmuh theihna Bible software ka hmang dawn a, an thawh let thum ka thawk ang a, minit tin ka hmang trangkai ang a, translator, editor leh proofreader hna a rualin ka fawm dawn avangin, hna a kal chak ang tih ka rin bawk vang a ni. Ni tin darkar sawmpahnih bung turin ka inbuatsaih a, mahse ka bun tak tak hnu chuan darkar sawmparuk vel ka thawk ber. Thil huphurhawm leh hahthlak ni mah se Pathian chakna ringa hlen ka tum tlat avangin hah leh chawlh leh muanchanna hman ka nei lo. Ka tum chu hlen chhuakin, tunah khawla chhut atan a buin setting ka tihtir mek a, an rem fel apiang internet hmangin mi rawn thawn a, ka zinna apiangah endik le siam thrat hna ka thawk reng a ni. Thil maka kan ngaih tam tak hi kan tih loh avanga mak kan tih mai mai a lo ni duh khawp mai. Thil mak zawka chu tih theih loh anga kan ngaihna hi a ni. Pathianin mihring thluaka theihna a dah hi zaa sawm bak kan hmang lo tluk a lo ni a. Chuvangin, Pathian hnenah dil belh tur engmah kan ngai lo; theihna min pek tawh sa hi hman hlawk mai tur kan ni zawk Tin, thil tih tur nghah aiin tih mai a hlawk zawk. Kum sawmthum chuang mi dangin kan Baibul an lehlin thrat beiseia ka nghah khan beidawnna chauh a thlentir. Kum sawmthum chuang nghah aiin kum li chhunga a tiha ka tih khan kawngro a su zawk daih. Chuvang taka mi dang histawri min siamsak nghah aia mahni duh dan anga kan histawri siam a thrat zawkzia ka sawi ni. Zofate pawhin kan histawri kal dan tura ka duh dan ang takin kan awmna hmun apiangah kawng kan sial tur a ni. Hnama dam khawchhuah kan duh chuan chumi kawng chu kan zawh a ngai. Tuna kan ram pawna khawsa Zofate hmaa zawhna lian tak lum chu hei hi a ni: Israelte chu kum za tam hnam dang hnawhchepna kara an darh hnu pawhin chim ralin an awm lo a, keiniho hi anni angin kan dam khawchhuak ve ang em? tih hi a ni. Enge an dam khawchhuahna thuruk chu? An hnam leh sakhua hi tangka hmai hnih ang a ni a, chutah chuan an chiang. Pakhata chiang lo pawh pakhatah tal an chiang em em a ni. Khawi ramah pawh khua leh tui nihna neiin chhuan tam tak awm mah se, an rilru inthlunna ber chu an rama an ngaih, Israel ram, Kanaan ram a ni a, an thlarau thawk lakna chu Jerusalem a ni fo. An awmna apiangah mi kalchar hmusit si loin an kalchar kengkawh reng an tum. Pathian hnam thlana an inngaihna chu thil tihna engkimah 'a ber' nih tumin an trang thrin. An trawng an ngaina; trawng hloh hi hnam hlohna a ni tih an hmuh chian avangin. Mahse, an awmna trawng apiang thiam turin an zir. An awm darhna ram apianga an tana hman trangkai tur hnam dangte hriatna, thiamna leh finna an zir a, an khawl khawm thrin. Chu chu an ram leh hnam tan hlawk takin an hmang thrin. Vawiina lo kal khawmte hian kan Aigupta hi eng anga hnianghnar leh ropui pawh ni se, chu tah chuan in leh lo leh dinhmun thra eng ang pawh neih ila, kan nihnaah kan chian reng a pawimawh a, chu chu hnam dang tlimpui karah pawh kan hloh tur a ni lo. Khawvela mi khawngaithlak ber zinga mite chu nihnaa chiang loho hi an ni. Kan awmna apiangah Zoram khawvel i din ang u. Chumi khawvelah chuan kan hnam meichher eng takin i chhi threuh ang u. Chumi khawvel mawitu chu tlawmngaihna pangpar ni zel rawh se. Kan nihnaa kan chian poh leh mi dangte zah kan phur a, kan nihna kan phatsan thui poh leh miten min hmusit zual sauh mai a ni. Kan hnam nun anga nuam leh duhawm hi khawiah pawh hmuh tur a awm lo a, a ang threlh pawh vang tak a ni. Chuvangin, kengkawh reng turin ka duh a che u. Hetianga kum tina Zo Kut in hman hi lawmawm ka ti a, in zinga kan lo tel ve theih avangin nihlawh kan inti em em a ni. Duhsakna sang tak kan chhungkua hmingin ka hlan che u a, in awmna threuhah Zoram khawvel zau deuh deuh se la, Zoram arsi hmun tinah mawi takin eng zual deuh deuh raw se. He leiah hian, Zofaa kan pian ang tluka nihlawhna sang zawk hi a awm lo tih i hre reng ang u.

No comments:

Post a Comment

Web Design by: Vanlalsangluaia